2012 yılında turizme kazandırılan Cüceler Mağarası, Antalya’nın Alanya ilçe merkezine 37 km. uzaklıkta, ilçeye bağlı Demirtaş sınırları içerisinde, Sapadere Kanyonu yolu üzerinde yer alıyor.
Mağaranın adı ile ilgili türlü rivayetler mevcut. Anlatılanlara göre, 1900’lü yıllarda Tırılar Köyü’nde ailesiyle birlikte yaşayan ve onlardan şiddet gören bir cüce, evini terk ederek mağaraya sığınıyor. Onun mağarada olduğunu bilen bir çoban, aileye haber veriyor. Ailesi de gelip cüceyi mağaradan alıyor. O olaydan sonra da mağaranın adı ‘Cüceler Mağarası’ olarak kalıyor.
Osmanlılar döneminde, bölge sakinlerinin, sahip oldukları küçükbaş hayvanlar için toplanan vergiyi vermemek adına, yetkililer köye geldiğinde, keçilerini ve koyunlarını bu mağaraya sakladıkları söyleniyor.
Damlataş oluşumları ile bir doğa harikası sayılan mağarada, 10 ila 15 bin yılda oluştuğu düşünülen çok çeşitli biçimlerde sarkıt ve dikitler ile sütunlar mevcut. Ayrıca, suyun geçtiği kısımlarda, travertenler görülüyor. Karbonmonoksit yönünden zengin katmanların üzerinden akan yağmur ve kar sularının, kireç taşını eritmesi ile oluşan mağaranın şekillenmesinde, yer hareketlerinin de etkili olduğu düşünülüyor.
Mağaraya, ağaçların içerisindeki yaklaşık 180 metrelik bir yoldan geçerek ulaşılıyor. Mağaranın girişi, seyir terasından izlenebilen yemyeşil ve göz alıcı bir vadi manzarası ile başlıyor. Uzunluğu 170 metre olan karstik yapıdaki mağaranın içerisinde, ahşap iskelelerden oluşan yürüyüş parkuru bulunuyor. 6 galeriden oluşan, kimi yerlerinde dar geçitleri olan ve hemen hemen her noktası net bir şekilde aydınlatılan mağara, vahşi güzelliğiyle, ziyaretçilerini zaman ve mekandan bağımsız bir atmosfere sürüklüyor.
Sarkıt ve dikitlerinin mineral bakımından çok zengin oldukları için farklı tonlara bürünmesi nedeniyle mağara ‘Gökkuşağı Mağarası’ olarak da tanınıyor. Görenlerin gözlerini alamadığı bu renk cümbüşü sayesinde, mağarayı gezmek, ziyaretçilerine çok farklı bir deneyim yaşatıyor. Yıl boyunca 20 derecelik sıcaklığını koruyan Cüceler Mağarası’nın tıpkı Damlataş Mağarası gibi astım hastalığına iyi geldiği söyleniyor.
