Türkiye'nin farklı antik kentlerinden koparılan ve uzun süren çalışmalarla Türkiye'ye iadesi sağlanan 9 parçadan oluşan 6 eserin tanıtımı, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ABD'nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus'un katılımı ile Antalya Müzesi'nde yapıldı.
Türkiye'deki antik kentlerden koparılan; Burdur'un Bubon Antik Kenti'nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus'un insan boyutundaki bronz heykeli, Antalya'daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemine ait sütunlu lahit parçaları, Batı Anadolu'da M.Ö. 3 binde yaygın olarak görülen şematize edilmiş kadın figürlerinden, erken Tunç Çağı'na tarihlendirilen mermer 'Kusura tipi idol', Anadolu kökenli bir tanrı olan gümüş Apollon heykelciği, oturur şekilde tasvir edilmiş Attis heykelciği ve Isparta'nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti'ne ait düver pişmiş toprak levha ile 9 parçadan oluşan 6 eser, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın çalışmasıyla ABD'den Türkiye'ye iade edildi.
Antalya Müzesi'nde Koruma Altında Alındı
Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu Prof. Dr. Jale İnan'ın çalışmaları, gazeteci ve yazar Özgen Acar'ın araştırmalarıyla sağladığı bilgilerden yola çıkan Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda görevli uzmanların hazırladığı raporlar ve Manhattan Bölge Savcılığı, Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Antalya ve Burdur Müze Müdürlükleri, New York Kültür ve Tanıtma Müşavirliği ve Tanıtma Genel Müdürlüğü'nün ortak çalışmaları sonucunda iadesi sağlanan eserler, Antalya Müzesi'nde koruma altına alındı. Eserler; Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ABD'nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus'un katılımıyla tanıtıldı.
İadesi sağlanan eserlerin her birisinin seyrinin farklı olduğunu söyleyen Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "1967 yılında ABD'de açılan sergide yer alan bir grup bronz heykelin, Türkiye kökenli olduğu değerlendiriliyor, ancak nereye ait olduğu bilinmiyordu. Bu eserlerin nereye ait olduğunu ispatlamak için büyük bir mücadeleye giren Jale İnan Hoca, 1970'li yıllarda Burdur'da yer alan başka bir bronz heykel buluntusundan haberdar oluyor. Söz konusu heykeli, ABD'de gördüğü örneklerle karşılaştırdığı zaman, kökenlerinin Burdur ilimizin sınırları içinde yer alan Bubon Antik Kenti olduğunu anlıyor" dedi.
'Tüm Enerjimizi Bu Konuya Yoğunlaştırdık'
Eserlerin iadesi için yapılan çalışmaları anlatan Bakan Ersoy, "Bubon dosyalarının yıllar içindeki olumsuz dönüşlere rağmen yeniden açılmasına karar verdiğimiz bir dönemde, Manhattan Bölge Savcılığı'nın Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi'nin iş birliğiyle bir soruşturma yaptığını öğrendik. Bir yılı aşkın süreyle tüm enerjimizi bu konuya yoğunlaştırdık. Hem Jale İnan'ın hem Özgen Acar'ın yaptıkları araştırmalar sonucunda zamanında elde edilmiş verileri kullandık, köy sakinleriyle görüşmeler yaptık, eski ve orijinal fotoğraflar bulduk, kolluk arşivindeki belgeleri kullandık" diye konuştu.
Eserlerin kaçak olarak götürüldüğünü de ispat etmek zorunda kaldıklarını belirten Ersoy, "Perge kökenli bir sütunlu lahdin de Almanya'daki Kassel Müzesi'nde olduğunu öğrenen bakanlığımız, 1970'li yıllarda girişimlerde bulunmuş maalesef çalışmalar sonuç vermemişti. Eserin bilimsel olarak Perge'ye ait olduğunu ispat etmek yetmiyordu. Kaçak olarak götürüldüğünü de ispat etmemiz bekleniyordu. Muhtemelen daha kolay taşınabilmesi için parçalara ayrılmış bu lahit de artık ait olduğu topraklarda. Apollon heykelciği, Attis Heykelciği, Kusura Tipi İdol ve Düver pişmiş toprak levhası ise artık evinde. Balıkesir, Afyonkarahisar ve Burdur kökenli bu eserlerimiz, bilgi ve belgelerin ABD'ye iletilmesi sonrasında tamamlanan soruşturmalar kapsamında ülkemize iade edildi" dedi.
'Amerika Ve Türkiye Ortak Çok İyi Bir İş Çıkardı'
Türkiye'nin etkileyici bir kültür mirası olduğunu belirten ABD Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, "Bu eserlerin yurduna dönmüş olmasından gurur duyuyoruz. Burada olmak çok keyif verici. Emeği geçen ekiplerimize teşekkür ederim. Bu ülkenin yurttaşları ve Amerika'da olan herkes burada yapılanları kutlamalıdır. Amerika ve Türkiye ortak çok iyi bir iş çıkardı. Bu çalışmaları bir imza ile de taçlandırdık. Bu imza ile çok daha güçlüyüz. Bu iş burada son olmayacak. Yağmacıların peşinde olacağız. Bu iş birliğinden son derece memnun kaldım. Umarım daha fazla örnekler ile bir arada olacağız" dedi.
'9 Önemli Hazine Ülkesine Geri Döndü'
Törende konuşan ABD'nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus, eserlerin olağanüstü ve çok değerli olduğunu söyledi. Bogdanus, "Bizler bu çalışmanın eseri olarak buradayız. Bir işin nasıl yapılabileceğini gösterdik. Birlikte çalışmak derken, gerçekten telefonun ucunda bütün yeteneklerimizi ortaya koyarak, karşılıklı çalışmaktan bahsediyorum. Dostluk, kararlıkla ve titizlikle bir işin nasıl yapılabileceğini gösterdik. 9 önemli hazine, ülkesine geri döndü. Kültür varlıkları ait olduğu yere döndü. Bunun gururunu yaşıyoruz. Yarın ve sonraki günlerde bu işe baş koymaya devam edeceğiz. İşimizi en iyi şekilde yapacağız. Kaçakçıların peşinde olarak masaya yumruğumuzu vuracağız. Bu yağmayı durdurmak zorundayız" diye konuştu.
Konuşmaların ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD Ankara Büyükelçisi Jeff Flake ve ABD'nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus arasında teslim imzası atıldı. Daha sonra Bakan Ersoy, Büyükelçi Flake ve Savcı Yardımcısı Ablay Bogdanus, müze içerisinde sergilenen ve yine ABD'den getirilen Yorgun Herakles heykelini inceledi.
Semih ERSÖZLER-(DHA)
